„Kamienna Góra w cieniu Śnieżki” – na dawnych kartach pocztowych ze zbiorów Michała Stołpiec i Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze

Na najnowszej wystawie możemy zobaczyć ponad 80 kart pocztowych przedstawiających Kamienną Górę oraz Śnieżkę.  Historyczne eksponaty pochodzą z lat 1894-1943. 

Dzięki zaprezentowanym kartom pocztowym możecie Państwo zobaczyć jak wyglądało i zmieniało się nasze miasto. Oprócz Kamiennej Góry, zaprezentowane zostały widoki Śnieżki. To właśnie z tej góry pochodzą jedne z najstarszych pocztówek jakie znamy. Na wystawie można zobaczyć blisko 30 widoków najwyższego szczytu Sudetów w ujęciu takich wydawców, jak: Oskar Keil, Max Leipet, czy Franz Pietschmann.  

„Kamienna Góra w cieniu Śnieżki” - 
- dawne karty pocztowe 

[wystawa czasowa] 
[wakacje 2025]

prezentacja w Salonie Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze – wystawa dostępna jest w ramach zwiedzania muzeum 

Ideą wystawy jest przybliżenie uroków niegdyś kultowej pocztówki. 

W obecnych czasach nowoczesne techniki fotograficzne dają nam niesamowicie duże możliwości. Każdy z nas może na pamiątkę zrobić zdjęcie w odwiedzanym miejscu. Umieszczamy je na serwisach społecznościowych lub wysyłamy szybko komunikatorami elektronicznymi. Jeszcze niedawno wysyłaliśmy drukowane kartki pocztowe do najbliższych.

Skąd się wzięły tego typu druki? Od kiedy je wysyłamy? Skąd w ogóle polska nazwa „pocztówka”? 

Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w przeszłości. W czasie gwałtownego rozwoju turystyki w XIX wieku zastanawiano się, jak można było upamiętnić swój wyjazd w określone miejsce. Najczęściej zaopatrywano się w różnego rodzaju rękodzieło z danego miejsca pobytu lub przywożono do domu jakieś specjały spożywcze. Posyłano także listy, w których opisywano swoje wrażenia i pozdrowienia. Ale czy słowny opis mógł dać pełny obraz tego, w jakim niesamowitym miejscu znajduje się nadawca? Z pewnością było to trudne. 

Z początku kartki pocztowe nie miały takiej formy, jaką dzisiaj znamy. Nie znajdował się na nich żaden widok z odwiedzanego miejsca. Była to karta, z której jedna strona służyła do wpisania korespondencji, a druga adresu i naklejenia znaczka. Z czasem na pocztówce zaczęto zamieszczać rysunki i napisy okolicznościowe. Robili to sami nadawcy kartek. W ten właśnie sposób narodziła się pocztówka, którą powszechnie znamy. Początkowo obrazki umieszczano w rogu kartki, a z biegiem czasu zajmowały coraz więcej miejsca. Jedna strona przeznaczona była na adres i znaczek, natomiast na tekst - strona z widokiem. Jeżeli nadawca nie chciał ingerować w obrazek, na tekst pozostawało mu niewiele miejsca. W wielu wypadkach musiał się ograniczyć do krótkich życzeń. Dopiero w 1904 r. poczta zmieniła zasady i odtąd na jednej stronie umieszczano obrazek, natomiast na drugiej znalazło się miejsce na korespondencję, przyklejenie znaczka oraz zaadresowanie. Zasada ta obowiązuje do dnia dzisiejszego. Obecnie nie w sposób ustalić, kto wyprodukował pierwszą pocztówkę i skąd ją wysłano. Za najstarsze znane kartki uważa się te wysłane w 1870 roku w czasie wojny prusko-francuskiej. Z tego samego roku pochodzi pocztówka Serba Petara Manojlovicia. 

Za jedne z najstarszych uważa się także widokówki wysłane z Karkonoszy. Przedstawiały one Śnieżkę i zostały nadane w roku 1873. Na rynku kolekcjonerskim najstarsze widokówki noszą niemiecką nazwę „Vorläufer” (nie ma oficjalnego polskiego odpowiednika tego wyrażenia; potocznie nazywa się je po polsku „prekursor”) i są bardzo poszukiwane. Złoty wiek pocztówki przypada na koniec XIX wieku i początek XX wieku - aż do wybuchu Pierwszej Wojny Światowej. 

Pojawiły się w tym czasie pisma dla kolekcjonerów. W Polsce ukazywał się - przez rok (1904) w Warszawie - miesięcznik „Listek. Pismo ilustrowane poświęcone pocztówkom”. Organizowano wystawy, a także kluby. W 1899 roku w Krakowie zorganizowano Pierwszą Wystawę Ilustrowanych Kart Pocztowych, a rok później kolejną, w Warszawie. W 1900 roku w Warszawie, zorganizowano konkurs na polską nazwę tego typu korespondencji. Przysłano wiele propozycji. Zwycięzcą został… Henryk Sienkiewicz, który zaproponował nazwę pocztówka.

Opr. Michał Stołpiec